Tenzih ve teşbih, Kuran’da Yüce Allah’ın söz konusu ‘Kendisi’ olunca en çok kullandığı kavramlardır.Tenzih, Allah'ın her türlü noksan sıfatlardan münezzeh olduğuna ve var olan hiçbir şeye benzemediği kavramıdır.Teşbih Allah'ın sıfatlarıyla yaratılanların arasında benzerlik kurmaktır.Allah hiçbir şekilde sınırlandırılamaz,bir kavrama konu olamaz.Bu konudaki örneklere bakalım. Şura 11’’ O'na benzer hiç bir şey yoktur. O, İşitendir, Görendir.’’ İlk olarak Allah burada kendine benzer hiçbir şeyin olmadığını söylüyor (Tenzih), sonrasında ise kendine ‘İşiten,gören’ diyerek yaratılmışların vasfını veriyor( Teşbih). Allah kendisi için herhangi bir sınırlama öngörmediği için Kuran’da kendini hep bu iki kavramı aynı anda kullanarak tanıtıyor,bunların birini tek başına kullanmak ise haşa Allah’ı sınırlamak olacağı için Allah bunu hiçbir şekilde tavsiye etmiyor. Allah’ı sadece ‘tenzih’ edersek yaratılmış herşeyden münezzehtir dersek O’nu aklımızda sınırlamış oluruz,onun hiçbir şeye karışmadığı duygusu uyanır kişi de ki Allah böyle değildir. Ya da sadece Allah’ı sadece ‘teşbih’ yani benzetme şeklinde anarsak ‘Duyar,görür,işitir’ gibi bu da O’nu yaratılmış öğelere indirgereyek aklımızda sınırlamamızı sağlar ki Allah böyle de değildir. Allah’ın kendini tanıttığı cümlelerde bu nedenle tenzih ve teşbih her zaman bir aradadır.Allah hiçbir şekilde sınırlanamaz,bu nedenle ancak bu iki kavram bir araya gelince O’nun sınırsızlığı ortaya çıkar. Mesela Allah’ın sadece 99 ismi yoktur,O’nun sadece 99 ismi olduğunu söylemek O’nu sınırlamak değil midir? Aksine Allah’ın isimleri milyarlarca hatta sonsuzdur.Kimse Allah’ı tam olarak kavrayamaz,O’nun sonsuzluğuna vakıf olamaz bu nedenle Allah şu iki ayette kendinin hiçbir şekilde sınırlanıp kavranamayacağını şöyle göstermiştir. A’raf 99 ‘’Allah'ın azabından kurtulacaklarına emin mi oldular?’’ Zümer 53 ‘’ Allah’ın rahmetinden ümit kesmeyin’’.. İşte yine aynısı Allah’ın gazabından kurtulacağına emin olma ve Allah’tan rahmetinden de ümidini kesme..Söz konusu Yüce Allah olunca onu anış için tek yöntem tenzih ve teşbihi bir arada kullanmaktır.Kassas 88 ‘’O'nun zatından başka her şey yok olacaktır.’’
.
.
© Kadim Astroloji Analisti - Erdem Çalışkan